Sergei Eisenstein (1898-1948)

Sergei Eisenstein was een Russische filmmaker en ook een van de eersten die zich bezighield met filmtheorie. Met name op vlak van montage was Eisenstein een pionier. Hij wordt dan ook gezien als een van de grondleggers van de moderne cinema.

Eisenstein was een leerling van Kuleshov, die onderzoek deed naar de interpretatie van beelden. Tijdens een van zijn experimenten liet hij proefpersonen telkens een foto van een man zien gevolgd door een ander beeld (bv een kom soep). Hij vroeg dan naar de gevoelens van de man en het bleek dat deze anders waren als er een ander beeld volgde:

Eisenstein zette de experimenten van Kuleshov niet alleen om in de praktijk, maar hij schreef ook boeken over de theorie van montage, zoals Film Form: Essays in Film Theory (Eisenstein & Ledda, 1942).

Basisidee in Eisenstein’s theorie is dat uit het conflict of de oppositie tussen twee shots een nieuwe betekenis ontstaat. Hij onderscheidde 5 vormen van montage:

• Metrische Montage:
  • Gebaseerd op de lengte van het shot
  • Bepaalt tempo van de film
• Ritmische Montage:
  • Gebaseerd op de lengte van het shot gecombineerd met de actie
  • Houdt dus ook rekening met wat er gebeurd
• Tonale montage:
  • Focust op belichting, schaduw, kleur van de scenes
  • Nadruk op sfeer
• Overtonale montage:
  • Combineert de vorige drie
  • Soort van holistische aanpak
• Intellectuele montage:
  • roept in tegenstelling tot de vorige 4 geen emotionele reactie opGebaseerd op de lengte van het shot
  • het uitdrukken van een idee en het ontstaan van totaal nieuwe (abstracte) betekenis

Onderstaande video geeft voorbeelden van deze vormen van montage en laat zien dat ze terug te vinden zijn in andere, modernere films

De bekendste film van Eisenstein is zonder meer Panterkruiser Potemkin (1925).